Ուսուցիչ, որ փոխեց մտքերս, կյանքս:

Ինձ դասավանդել են շատ ուսուցիչներ, բայց ես հանդիպեցի մի ուսուցչի, ով փոխեց ինձ, և իմ մտքերը: Ինձ և իմ մտքերը փոխեց` Ընկեր Տաթևը, մեր անգլերեն լեզվի ուսուցչուհին: Ընկեր Տաթևին ես սիրեցի իմ ողջ հոգով և սրտով: Ընկեր Տաթևը միշտ ինձ օգնում է բոլոր դժվարություններում: Նա միշտ ինձ օգնում է բոլոր հարցերում և միշտ իմ կողքին է: Երբ ես յոթերրորդ դասարանից իմ առաջին անգլերենի դասը անցկացրեցի, Ընկեր Տաթևի մոտ, ես հասկացա, որ ես իրեն շատ կսիրեմ և ինձ համար հեշտ կլինի իր մոտ սովորելը:

Մեր բակը

Մեր բակը ես շատ եմ սիրում: Մեր բակը լի է բազում երեխաներով: Սակայն ես բոլորի հետել շփվում եմ: Մեր բակում ես ունեմ շատ ընկերներ, ովքեր ինձ շատ են սիրում, և, բնականաբար, ես էլ իրենց: Ամեն ամառ ես իմ բակի ընկերների հետ առավոետյան շուտ իջնում ենք բակ զվարճանալու, իսկ ուշ գիշերին տուն վերադառնում, բայց մեր ծնողները մեզ թողնում են ուշ գալ, քանի որ իրենք հասկանում են, թե ինչ հաճելի է, երբ դու շրջապատված ես ընկերներով, և ինչքան հաճելի է իրենց հետ անցկացնել ժամանակը:

Առակների վորլուծություն

1. Թե ինչ ասաց գիտուն երիտասարդը թռչնի ուղեղով թագավորին, ով սիրում էր մարդկանց տարօրինակ ու անիրագործելի հանձնարարություններ տալ:

Իմ հորեղբայր Արամն էլ՝ մեկ այլ տարօրինակ պատմություն էր պատմում մեկ այլ թագավորի ու մեկ այլ մարդու մասին: Թագավորն անհեթեթ քմահաճույքներ ուներ, իսկ մարդը, որ թագավորի վեզիրն էր, շատ ավելի խելոք ու համարձակ էր, քան թագավորն ու նրա բոլոր նախնիները միասին:

Մի երեկո թագավորն ասում է. «Մինչև առավոտ ես ուզում եմ, որ ինձ ասես, թե քանի՞ կույր կա այս քաղաքում»:

-Լա՛վ, -ասում է վեզիրը,- կաշխատեմ:

Նա հեռանում է՝  մտածելով, թե ինչպե՞ս կատարի այդ անհեթեթ հանձնարարությունը, և որոշում է դիմել գրագրի օգնությանը: Նրան նստեցնում է ձիու թամբին, ձեռքը թուղթ ու գրիչ տալիս և ասում, թե ձիով անցնելու են քաղաքով և գրանցելու են ճամփին պատահող բոլոր կույրերին: Ամուր պարանով նրա ձիու թամբին կապում է եղրևանու մի հսկա ճյուղ, որը քարշ է գալիս ձիու հետևից փողոցներով անցնելիս: Քիչ անց փողոցում մի մարդ տեսնում է նրանց ու գոռում. «Մահմե՛դ, այդ ի՞նչ ես անում»:

Վեզիրը, դառնալով գրագրին, ասում է. «Գրագի՛ր, այս մարդը կույր է: Սկսի՛ր հաշիվդ»:

Մեկ այլ փողոցում մի կին գլուխը դուրս է հանում իր գեղեցիկ տան պատուհանից ու ասում. «Երիտասա՛րդ, այդ ի՞նչ ես անում»: Վեզիրը գրագրին խնդրում է շարունակել ցուցակը:

Մինչև առավոտ կույրերի ցուցակում ընդգրկվել էին քաղաքի բոլոր մարդիկ: Վեզիրը ձիու գլուխը շրջում է դեպի թագավորի պալատի այգիները՝ հետևից քարշ տալով եղրևանու ճյուղը: Թագավորն ինքը դուրս է գալիս պատշգամբ և դիմում վեզիրին.

-Հե՛յ, Մահմե՛դ,- կանչում է նա,- այդ ի՞նչ ես անում:

Վեզիրը շրջվում է դեպի գրագիրը և ասում. «Գրագի՛ր, ցուցակը լրացավ: Այս սատանայի ճուտը նույնպես կույր է»:

Վերլուծություն

Ճիշտն ասած այս առակի իմաստը ես չհասկացա, բայց հավանեցի: Ինձ թվում  է, որ առակի իմաստը այն է, որպետք չէ ասել, կամ անել, կամ հրամայել մի բան, որը քեզ ընդհանրապես օգուտ չի տա:

2.Գեղեցիկ խորթ աղջկա հետ պատահած տխուր պատմությունը: Նրան խորթ մայրը որմնաշարեց աշտարակի մեջ

Տատիկս ինձ մեկ այլ պատմություն էր պատմում՝ մի աղջկա և նրա խորթ մոր մասին․ իսկաապե՛ս տխուր ու գեղեցիկ մի պատմություն: Վերջին քսան տարվա ընթացքում անմեղ բնավորությամբ աչքի ընկնող տատիկս այս պատմությունը մեզ էր փոխանցում տարին առնվազն մեկ, իսկ հաճախ՝ երկու անգամ: Փորձեմ ձեզ էլ փոխանցել այդ պատմությունը:

Չար խորթ մայրը գեղեցիկ աղջկան ստիպում է կանգնել շքեղ մի շինության աշտարակի տակ՝ դառնալով դրա հենասյունը: Այդ ընթացքում խորթ մայրը այնքան է  քարկոծում  աղջկան՝  մինչև նրան չորս կողմից պատում է քարերով: Սակայն աղջիկը չի մեռնում: Դրանից առաջ՝ աշխարհում, կամ էլ բոլոր մահկանացուների սրտերում ինչ-որ բան է տեղի ունենում, ու գեղեցիկ աղջիկը փոխակերպվում է ծիծեռնակի, սոխակի ու ամեն տեսակի գեղեցիկ թռչունների, որոնք հետո անվերջ թռչում էին աշտարակի շուրջ՝ արձակելով աշխարհում ամենատխուր, ամենագեղեցիկ ու ամենասրտակեղեք ձայները:

Վերլուծություն
Առակում միայն հավանեցի վերջին հատվածը, քանի-որ ինչպես կարելի է մարդուն, նամանավանթ այդպիսի գեղեցկադեմ աղչնակին քարկոծել այնպես, որ չորս կողմերնէլ քարերը պատվեն:

3. Թե ինչպե՛ս փոքրիկ, դժբախտ տղային դուր չէր գալիս, որ հայրն իրեն ոչ թե չափահասի, այլ՝ երեխայի տեղ էր դնում: Տղայի կարծիքով՝ տարիքը որևէ նշանակություն չունի․ նա հրաժարվում է, որ կավճե տիկնիկը սփոփի իր խոցված սիրտը:

Մի դժբախտ տղա հոր հետ այցելում է նրա ընկերոջ տուն, որտեղ տղային խաղալիք թուր ու ատրաճանակ են տալիս՝ տխրությունը ցրելու համար: Տղան սկսում է վազվզել տնով մեկ՝ ոչնչացնելով բոլոր երևակայական թշնամիներին, և այնպիսի աղմուկ է հանում, որ հայրը և նրա ընկերը չեն կարողանում զրուցել իրար հետ,  մի բան, որ նրանք շատ էին ցանկանում:

Հայրը տղային խնդրում է, որքան կարելի է՝  ձայնը իջեցնել: Պարզվում է, որ դա անկարելի է: Փոքրիկ տղան դարձյալ սկսում է ոչնչացնել թշնամիներին, և չափահասները նորից խնդրում են ձայնն իջեցնել: Արդյունքը դարձյալ նույնն էր: Մի պահ՝ հանգիստ, սակայն մյուս պահին՝ աղմուկը սաստկանում էր: Եվս մի խնդրանք՝ նույն արդյունքը:

Վերջապես՝ հայրը, լսած լինելով, որ երեխաների հետ խիստ վարվելը երբեմն օգտակար է, և չհասկանալով, որ իր տղան ոչ թե երեխա է, այլ՝ անհատականություն, իսկական անհատ, նրա ձեռքից խլում է խաղալիք թուրն ու ատրճանակը և դնում անհասանելի մի տեղ: Դա շատ է ազդում տղայի վրա, և նա սկսում է սաստիկ լաց լինել՝ երբեմն վարպետորեն պահելով շունչը: Սա, անշուշտ, շատ ավելի վատ էր, քան նրա ճակատամարտերի հարայհրոցը:

-Ե՛տ տուր նրա խաղալիքները,- ասում է հոր ընկերը:

-Ո՛չ,- ասում է հայրը:

-Դե, տու՛ր, խնդրում եմ,- ասում է ընկերը, տե՛ս, թե խեղճ տղան ինչպե՛ս է ողբում, Աստված իմ, նա սրտակոտոր է լինում:

-Ո՛չ,- ասում է հայրը,- այս անգամ ես չեմ հանձնվի: Ես եկել եմ քեզ հետ խոսելու:

-Դե՛, տուր նրան իր թուրն ու հրացանը, և թող նա քանդի աշխարհն ինչպես ուզում է,-ասում է ընկերը:

-Դե, լա՛վ,-ասում  հայրը: Նա տղային է տալիս խաղալիքները, բայց, հիմա էլ՝ տղան դրանք չի վերցնում: Սա շատ է զայրացնում հորը:

-Ահա՛,- ասում է հայրը,-ահա՛ քո թուրը, ահա՛ հրացանդ: Վերցրու՛ և չքվի՛ր:

-Ո՛չ,- ասում է տղան ու սկսում ավելի աղիողորմ լաց լինել:

Ընկերը որոշում է հարթել վեճը: Տղան կանգնած էր մեջքով դեպի պատուհանը և ողբալի հեկեկում էր: Վեց տարի առաջ ընկերը մի հանդիսությանը փորձել էր շահել մարգարտազարդ կոթով ատրճանակը, սակայն շահել էր մի տիկնիկ: Այդ տիկնիկը կավճից էր պատրաստված և աներևակայելի ծիծաղելի տեսք ուներ: Ո՛չ մարդու էր նման, ո՛չ էլ՝ մի այլ բանի: Կատարյալ անհեթեթություն: Չգիտես ինչու՝ պահել էր այս տիկնիկը․ գուցե մտածել էր, թե մի օր պետք կգա: Այդ օրն ակնհայտորեն եկել էր: Նա գնում էր խորդանոց, որտեղ պահում էր տարիներով հավաքված հնոտիներ, և բերում տիկնիկը: Շտապելով լացող տղայի մոտ՝ ասում ՝․

-Խնդրում եմ՝ էլ լաց մի լինի: Եթե դադարես՝ սա քեզ կտամ:

Նա հանում է տիկնիկն ու մեկնում տղային: Տղան վերցնում է ծիծաղելի տիկնիկն ու կտրում ձայնը: Ուղիղ երկու րոպե նա լուռ ուսումնասիրում է տիկնիկը, իսկ հայրն ու ընկերը՝ տղային: Արցունքները չորացել էին նրա այտերին: Նա քննախույզ նայում է հորն ու նրա ընկերոջը, և աշխարհում ամենահզոր հայերենով պարզապես ասում․

-Ես սա տուն կտանեմ ու կջարդեմ:

Check your progress

Ex1.a

1.Today is the longest day of the year.

2.For me, Geography is more difficult than Maths. It's difficult for me to remember facts about countries.

3.History is the easiest subject at school.

4.I feel dreadful! This is the worst day of my life.

5.I don't argue with Joe, because he's bigger than me.

6. Sally is better than me at Art.

7.I think my results will be worse this year than last year.

8.If you want to be fit, a healthy diet and lots of exercise ar the most important things.

Ex1.b

Saturday

1.At 10.00 she's having a driving lesson.

2. At 3.00 she's meeting Gerand in Cafe.

3. At 6.00 she and Sue are going to cinema.

Sunday

4.At 12.30 she and Wendy are having lunch.

5. At 5.00 she's doing homework.

6. At 7.30 cousins are arriving from Canada.

Ex2.a

1.When I speak English. I sometimes make mistakes in grammar, but i can still communicate with English speakers.

2.Excuse me, what does this word mean?

3.I want my proununciation to be better, so I listen to cassettes and imitate.

4.For homework, our teacher sometimes gives us texts in English and we have to translate them into our language.

5.My father speaks good english, but he has a very strong accent.

6. When I don't know a word, I try to  guess the meaning. If I can't do that, I look up the word in my dictionary.

Ex2.b

In/on water                  not in/on water

Swimming                   climbing

Surfing                        horse riding

Windsurfing                sunbathing

snorkelling                  camping          

canoeing                     sightseeing

Օձեր

Օձերը պատկանում են ողնաշարավորների տիպի սողունների դասի թեփուկավորների կարգի ենթակարգին: Օձերը տարածված են երկրագնդի բոլոր անկյուններում, բայց տեսակների բազմազանությամբ շատ են հատկապես արևադարձային երկրներում:  Օձերը վարում են ցամաքային, կիսաջրային, ծովային, ծառաբնակ և ստորգետնյա կենսակերպ: Ունեն ճկուն, վերջավորություններից զուրկ մարմին, որը մերթ պարանի պես ոլորվում է, մերթ անսպասելի ուժով ուղղվում է և գետնին գալարվելով սողում: Տարբեր տեսակների հասուն օձերի մարմնի երկարությունը 7,5 սմ-12 մ է, զանգվածը՝ 5գ–200կգ, կյանքի տևողությունը՝ 8–40 տարի: Օձի չոր մաշկը ծածկված է թեփուկներով: Տեղաշարժվում է` փորի վրայի թեփուկներով գետնին հենվելով. եթե թեփուկները շփման հենարան չունենան, օձը շարժվել չի կարողանա: Դրա փոխարեն օձերը հեշտությամբ սողում են ծառն ի վեր. այդ դեպքում նրանց օգնում է հզոր մկանունքը: Օձերը նաև լողում են: Անակոնդա հսկա վիշապօձը կամ ջրային լորտուն երկար են մնում ջրում: Իսկ ծովային օձերի ողջ կյանքն անցնում է ջրում:

Օձերը բազմանում են ձվադրությամբ, ձվակենդանածնությամբ և կենդանածնությամբ: Օձերը նայում են անթարթ, նրանց աչքերը կոպեր չունեն, ծածկված են լոկ թափանցիկ թաղանթով: Ժամանակ առ ժամանակ օձերը մաշկափոխվում են, նույնիսկ աչքերի վրայի կլոր, թափանցիկ թաղանթն է ընկնում: Բայց այդ կիսաթափանցիկ մաշկը չպետք է շփոթել օձի կաշվի հետ: Կաշին մնում է և նույնիսկ այնպես է փայլում, ասես լաքած լինի: Մաշկափոխությունից հետո օձերն արտակարգ գեղեցկանում են: Օձերի գանգի ոսկրերը միացած են շարժուն ձևով, իսկ ներքին ծնոտի աջ ու ձախ աղեղները՝ ձգվող կապաններով, ինչն ապահովում է օձերի բերանի լայն բացվածքը, որը նրանց հնարավորություն է տալիս կուլ տալ բավականին խոշոր կենդանիներ և առանց ծամելու մանրացնել: Օձերի թոքերը զարգացած են անհամաչափ (աջն ավելի մեծ է): Շնչառությունը կատարվում է մարմնի բոլոր մկանների կծկումների շնորհիվ: Անհանգստության ժամանակ առաջացող խորը շնչառումն ուղեկցվում է ֆշշոցով, որը նախազգուշացման միջոց է: Շատ թունավոր շառաչող օձերի պոչի ծայրին կան եղջրային բոժոժներ: Որևէ կենդանու նկատելիս օձը վեր է ցցում պոչն ու թափահարում բոժոժները, որոնց շառաչյունն ազդանշան է, թե ինքը նկատել է կենդանուն, և պետք չէ իրեն մոտենալ: Մարդկանց վրա օձերը գրեթե չեն հարձակվում: Օձը խայթում է, երբ նրան տրորում են կամ ձեռքը մտցնում նրա թաքստոցը:

Օձի թույնը որսի և պաշտպանության նույնպիսի զենք է, ինչպես գիշատիչների ժանիքներն ու ճանկերը: Թույնն արտադրվում է գլխի 2 կողմերում տեղադրված հատուկ գեղձերում, որտեղից ծորաններով անցնում է թունավոր ատամների մեջ: Օձերը չեն կծում, այլ «կտցահարում» են՝ թույնը ներարկելով ատամներով առաջացրած վերքի մեջ: Ատամները շատ սուր են, կեռանման, հետ ծռված:

Այն, ինչը սխալմամբ խայթ են անվանում, պարզապես օձի լեզուն է, որ միշտ «պարում» է նրա շուրթերի շուրջը: Լեզուն շոշափում է շրջապատը, այն օձի շոշափելիքի օրգանն է. օդում և առարկաների վրա եղած քիմիական միացությունների մոլեկուլները լեզվով հավաքելով՝ փոխանցում է վերին ծնոտի առջևի մասում տեղադրված յակոբսոնյան օրգանին, որի միջոցով տարբերակում է նյութերի ծանոթ ու անծանոթ լինելը: Շառաչող (բոժոժավոր) օձի աչքերից քիչ ներքև կան 2 փոսիկներ: Դրանք ընկալում են կենդանիների մարմնից անջատվող ջերմությունը՝ զանազանելով ջերմաստիճանի մեկ հազարերորդականի հասնող տարբերությունները: Այդ պատճառով էլ օձը կարող է հանգիստ որս անել լիակատար մթության մեջ: Գիտնականները ջանում են բացահայտել օձի այդ օրգանի գաղտնիքը և դրան նմանվող սարք պատրաստել:

Բացի թունավոր օձերից, կան նաև բազմաթիվ ոչ թունավոր օձեր: Մարդիկ հաճախ անխտիր ոչնչացնում են օձերին. փոքրերին՝ թույնի վախից, մեծերին՝ հանուն շահույթի. օձերի կաշվից գեղեցիկ պայուսակներ, գոտիներ և կոշիկներ են պատրաստում:

Սակայն օձերն օգտակար են. նրանց թույնից պատրաստում են արժեքավոր դեղորայք, իսկ թունավոր օձերի խայթոցի դեմ հատուկ շիճուկ են կիրառում:

Օձի թույն ստանալու նպատակով այժմ օձեր են բազմացնում բուծարաններում: Օձից թույնը վերցնում են՝ նրան ստիպելով «կծել» ապակե փոքրիկ բաժակի շուրթը: Շատ օձեր ամիսներ շարունակ թույն են տալիս:

Օձերն այլ օգուտ էլ են տալիս. ոչնչացնում են բազմաթիվ վնասատու կրծողների:

Գործնական քերականություն

Կազմի՛ր հոգնակի բարդ բառեր՝ տրված բառերը գործածելով իբրև վերջնաբաղադրիչ։

Ծառ-տոհմածար, տոնածառ, քույր-հարսնաքույր, հորաքույր, մորաքույր, հարս-, մատ-մատնեմատ, միջնամատ, ցուցամատ, ազդ-գովազդ, կետ-միջակետ, ցույց-ժամացույց, օրացույց, խոշորացույց, անցք-միջանցք, լուսանցք, շար-ատամնաշար, երթ-շքերթ, ոսկր-ուսոսկր, աստղ-լուսաստղ, եզր-ճամփեզր, արկղ-։

Օրինակ՝ շար-հարցաշար, մրցաշար, պատշարներ։

4.Տրված գոյականները դարձրու՛ հոգնակի և  բացատրի՛ր օրինաչափությունները․

ա․ ձև-ձևեր, արտ-արտեր, հարց-հարցեր, սարք-սարքեր, զենք-զենքեր, դեզ-դեզեր, օր-օրեր

բ․ երկիր-երկիրներ, տարի-տարիներ, գնացք-գնացքներ, Նվեր-նվերներ, վայրկյան-վայրկյաններ, ուղևոր-ուղևորներ

գ․ թոռ-թոռներ, դուռ-դռներ, մուկ-մկներ, ձուկ-ձկներ, լեռ-լեռներ, բեռ-բեռեր

դ․ աստղ-աստղեր, արկղ-արկղեր, վագր-վագրեր, անգղ-անգղներ, սանր-սանրեր։

3.Երկու խմբի գոյականների հոգնակին կազմի´ր և օրինաչափությունը բացահայտի´ր:

Օրինակ`դասագիրք- դասագրքեր, վիպագիր- վիպագիրներ:

Ա.Դասագիրք-դասագրքեր, հեռագիր-հեռագրեր, արոտավայր-արտավայրեր,լրագիր-լրագրեր, ծառաբուն-ծառաբներ, մրգաջուր-մրգաջրեր, մրջնաբույն-մրջաբներ, ծաղկեփունջ-ծաղկեձնջեր, միջնապատ-միջնապատեր:

Բ.Վիպագիր-վիպագիրներ, մեծատուն-մեծատներ, զինակիր-զինակիրներ, ժամացույց-ժամացույցներ, կողմնացույց-կեղմնացույներ, երգահան-երգահաններ, քարահատ-քարահատներ, պատմագիր-պատմագիրներ, քանդկագործ-քանդակագործներ:

2.Փակագծում տրված բառերը դարձրո´ւ հոգնակի և գրիի´ր կետերի փոխարեն:

Ամերիկացի վիճակագիրները պարզել են,  որ օրվա ընթացքում ամենաշատը քայլում են անասնապահները ու հողագործները:  Երկրորդ տեղում գյուղական նամակատարներն  են: Հաջորդը մատուցողներ ու  բուժքույրներ են: Նրանցից  զգալիորեն քիչ են քայլում ոստիկանները, հետախույզները ու  պահակները: Ամենից քիչ քայլում են (նահանգապետներն) ու նախարարները:

1․Գործնական քերականություն․ բլոգումդ տեղադրիր և սովորիր՝ Գոյականի ճանաչում նյութը։

Տրված գոյականները համալրի՛ր հոմանիշներով․ երեքով կազմի՛ր նախադասություն։

տաղտուկ-տաղտկալի-ձանձրալի

ցնորք-տեսիլք

քամի-մրրիկ

հեծեծանք-մղկտալ

կանթեղ-լուսամփոփ

լուտանք-չարախոսություն, հայհոյանք

Моя сочиненная басня

Классная работа

Басня

Жила-била одна змея, она была очень кровожадной, она не любила ни кого кроме себя. Змея всех вокруг обижала, она обижала всех потому, что она всем завидовала. Однажды змея гуляла по лесу и вдруг встретила лисицу. Змея спросила.

- Лисица почему ты такая красивая? Лисица ответила.

- Потому что я такой родилась. Змея тут же позавидовала лисице и утащила шкурку лисицы и убежала. Лисица сообщила всем своим друзьям, и друзья отправились за змеёй. Они обыскали весь лес и змею не нашли, не сколько времени спустя пояавилас одна странная лисица. Эта была змея каторая надела шлурку лисици. Потом один из друзей прбралось к етох странной лисице и как дёрнула за шкурку что змея улитела. Животные обяснили змею что завидовать это плохо, и змея понила, что она была неправильной и все они в лесу жили долго и счастливо.

Ես իմ անուշ Հայաստանի

Ես իմ անուշ Հայաստանի արևահամ բարն եմ սիրում,

Մեր հին սազի ողբանվագ, լացակումած լարն եմ սիրում,
Արնանման ծաղիկների ու վարդերի բույրը վառման,
Ու նաիրյան աղջիկների հեզաճկուն պա՛րն եմ սիրում։
Սիրում եմ մեր երկինքը մուգ, ջրերը ջինջ, լիճը լուսե,
Արևն ամռան ու ձմեռվա վիշապաձայն բուքը վսեմ,
Մթում կորած խրճիթների անհյուրընկալ պատերը սև,
Ու հնամյա քաղաքների հազարամյա քա՛րն եմ սիրում։

Ո՛ւր էլ լինեմ — չե՛մ մոռանա ես ողբաձայն երգերը մեր,
Չե՜մ մոռանա աղոթք դարձած երկաթագիր գրքերը մեր,
Ինչքան էլ սո՜ւր սիրտս խոցեն արյունաքամ վերքերը մեր —
Էլի՛ ես որբ ու արնավառ իմ Հայաստան — յա՛րն եմ սիրում։

Իմ կարոտած սրտի համար ո՛չ մի ուրիշ հեքիաթ չկա․
Նարեկացու, Քուչակի պես լուսապսակ ճակատ չկա․
Աշխա՛րհ անցի՛ր, Արարատի նման ճերմակ գագաթ չկա․
Ինչպես անհաս փառքի ճամփա՝ ես իմ Մասիս սա՛րն եմ սիրում։

Հարցեր բանաստեղծությունը վերլուծելու համար:

• Ընթերցի՛ր և տեղեկություններ գրի՛ր Եղ. Չարենցի «Տաղարան» շարքի մասին:
• Ի՞նչ են ասել Վիլյամ Սարոյանը, Մարտիրոս Սարյանը այս բանաստեղծության մասին:

Չգիտեմ

• Քո կարծիքը գրի՛ր. ի՞նչ ես տեսնում, զգում բանաստեծությունը ընթերցելիս:

Բանաստեղծությունը ընթերցելիս ես զգում և տեսնում եմ, Չարենցի հպարտությունը, թե որքան հպար էր նա եղել Հայաստանով:

• Ըստ քեզ՝ ի՞նչ գույներ ունի բանաստեղծությունը:

Ըստ ինձ բանաստեղծությունը ունի մի փոքր տխուր և մի փոքր ուրախ գույներ:

• Ինչպիսի՞ն է հայրենիքի կերպարը չարենցյան այս տողերում:

Չարենցյան այ տողերում հայրենքը` հազարամյա է, արնանման ծաղիկներով ու վարդերով պատված, Արարատի նման ճերմակ գագաթ չկա:

• Ո՞ր հատվածն է գեղեցիկ, ինչու՞:

Իմ կարոտած սրտի համար ո՛չ մի ուրիշ հեքիաթ չկա․

Նարեկացու, Քուչակի պես լուսապսակ ճակատ չկա․

Աշխա՛րհ անցի՛ր, Արարատի նման ճերմակ գագաթ չկա․

Ինչպես անհաս փառքի ճամփա՝ ես իմ Մասիս սա՛րն եմ սիրում։

Այս հատվածը գեղեցիկ է նրանով, որ Չարենցը այսեղ փորձում է ներկայացնել, որ իր սրտի համար, ոչ մի ուրշ լավ բան չկա, որ իր համար Արարտը ամենաճերմակ գագաթն է, և, որ նա միևնույն է իր Մասիս սարն է սիրում:

• Փորձիր ներկայացնել, թե որ մտքերի հետ ես համամիտ, որինը՝ ոչ. գրի՛ր հիմնավորված կարծիք:

Համաձայն եմ`Ո՛ւր էլ լինեմ — չե՛մ մոռանա ես ողբաձայն երգերը մեր,

Չե՜մ մոռանա աղոթք դարձած երկաթագիր գրքերը մեր,
Ինչքան էլ սո՜ւր սիրտս խոցեն արյունաքամ վերքերը մեր —
Էլի՛ ես որբ ու արնավառ իմ Հայաստան — յա՛րն եմ սիրում։

Այդպիսի հատված չկա, որ ես համամիտ չեմ:

Բատիկա

Սառը բատիկա— եզրագծում, գունադրում

Հարության տոնին ընդառաջ

Զատկական շարֆ. բատիկա

Եզրագծում. նյութը՝ պարաֆին, ավիոկերոսին, ռեզինային սոսինձ: Օգտագործման գործիքը՝ ինքնաշեն:Գունադրում. նյութը՝ բատիկի համար նախատեսված ներկանյութեր

Տեխնոլոգիական մեդիաուրբաթ

Ամենաստեղծական-տեխնոլոգիական մեդիաուրբաթի  մասնակցության ծրագիր

Միջին դպրոցի սովորողները ներկայացնում են`

Բատիկա նյութի հմտություն

• Ֆոտոպատում էկրանին
• Բատիկա ոճավորմամբ շարֆերով պար. Շավալի-Խոշ բիլազիկ
• Մարմարյա սրահի կենտրոնում բաց-վարպետության դաս. աղերով մշակում

Սառը բատիկա. իրիկնամուտ

Աղերով մշակում և սառը բատիկիայի հմտություն. նախատեսված է վերնաշապիկ կարելու համար:

Բատիկա

Ընդհանուր տեղեկություն

batik-ինդոնեզերեն նշանակում է մոմի  կաթիլ Ambatik-կաթիլներով տարածում, նկարազարդում կտորի՝ հիմնականում մետաքսի, շիֆոնի վրա: Բատիկայի հիմնական տեխնոլոգիան հենց դրա՝ մոմի կաթիլի մեջ է: Կտորի նյութի առանձնահատկությունից ելնելով, որ իր վրա ներկանյութը դնելիս տարածում է գտնում, փորձել են հնար գտնեն այն սահմանապակող, եզրագծող և գտել են մոմը, որը սկզբնականում կտորի վրա կաթ-կաթ տարածելով՝ ստացել են նախշ, պատկեր, ուրվագիծ, որի ներսում պահվել է ներկը՝ հնարավորություն տալով ստանալ մտացածին պատկեր- աշխատանքը: Աշխատանքը չորանալուց հետո տաք արդուկի ու թղթերի միջոցով դուրս է հանվում մոմի պարունակությունը: Հետագայում այն մի փոքր փոփոխություններով ստացել է այլ բաղադրությամբ եզրագծող նյութ` հիմք բատիկա տեսակի աշխատանքի համար:

Բատիկայի հայրենիքը ասում են Ինդոնեզիայի Ճավա կղզին է, բայց այն հստակ չէ, ինչպես և առաջացման տարեթիվը: Սակայն 2009թ.-ի հոկտեմբերի 2-ին ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն Ինդոնեզիայի բատիկը ճանաչեց որպես մարդկության արժեքավոր ժառանգության գլուխգործոց: Այդուհետ ամեն տարի հոկտեմբերի 2-ը նրանք նշում են բատիկի օր: Եգիպտոսում այն արդեն գոյություն ուներ 4-րդ դարում. մոմային ու մեղրամոմային մշակմամբ պատել են կտորները, համեմունքային գունանյութերով լցրել մոմից ճաք եկող արանքները ու արդյունքում այդ նախշազարդ-մոմապատ կտորներով պարուրել մումիաներին: Աֆրիկայում էլ էր այն հնուց հայտնի, սակայն իրենց եզրագծող, պահող նյութը այդքան էլ մեղրամոմը չէր, այլ բրնձի թանձրուկն ու օսլան էր:Ահագին նմուշներ հայտնաբերվել են Չինաստանում և այն թվագրում են մ.թ. 6-րդ դարով: Մինչ 17-րդ դարը բատիկի առևտուր իրականացվել է Ինդոնեզիայի և հարակից տարածքի շրջանակներում: Եվրոպայում բատիկան սկսվեց կիրառվել 19-րդ դարի երկրորդ կեսից:

Գոյություն ունի բատիկայի հիմնական 3 տեսակ՝ սառը, տաք և չոր:

• Սառը բատիկ-նախապես հատուկ բաղադրությամբ եփված մոմի թանձրուկը (եզրագծող նյութ) լցվում է հատուկ գրչանման գործիքների մեջ, ապա նախապես ձգված կտոի վրա նկարազարդում, եզրագծում: Որպես օգնող միջոց կարելի է նախապես թղթի վրա անցկացրած էսքիզը դնել ձգված կտորի տակ, որ առավել հստակ ու սահուն լինի աշխատանքը. կտորի (շղարշ, մետաքս, շիֆոն, որի վրա սովորաբար արվում են բատիկ աշխատանքներ) նյութի առանձնահատկությունից ելնելով, որ այն միշտ՝ անգամ մուգ երանգների դեպքում, թափանցիկ է, որն էլ իր հերթին հնարավորություն է տալիս էսքիզի արտատպման հնարքը կիրառել: Ի տարբերություն տաք բատիկի, որն արվում է բացառապես մաքուր մոմ-պարաֆինով և չորանում է վարկենապես, սա՝ լինելով խարնուրդ մի քանի բաղադրիչների, չորանում է բավական ուշ՝ 6-12 ժամում: Դրանից հետո նոր միայն կարելի է եզրագծերի ներսում գունադրում անել:

Սառը բատիկի աշխատընթաց-հմտություն քայլերով

1. .Նախապես արվում է մտացածին աշխատանքի էսքիզ. կարելի է կիրառել արդի միջոցներ և օգտվել պռոյեկտրով անցկացրած էսքիզից

2.Կտորով ձգված շրջանակի տակ դրվում է էսքիզը և եզրագծող հարմարանքի մեջ լցված հեղուկ-եզրագծով այն անցկացնում ենք կտորի վրա, թողնում չորանա 6 ժամ

  

3. Գունադրում-չորացաց եզրագծերի ներսում զգուշորեն տարածում ենք բատիկի գունանյութը՝ նախապես թեթև թրջելով կտորը, որպեսզի գույնը խաղ գա կտորի վրա ու թողնում չորանա:

 

4. Ավարտված աշխատանքը հանվում է շրջանակից, նրա տակը և վրան փռվում են թերթեր՝ արդուկելով այն, որպեսզի մոմային մասը ջերմաստիճանից հալվի, ծծվի թղթին, որ աշխատանքը մնա հնարավորինս փափուկ ու նուրբ:

Սառը բատիկի համար նախատեսված եզրագծող նյութի  բաղադրությունը-կերոսին-200-250 գր., ռետինի սոսինձ-200գր., պարաֆին-20 գր.: Պատրաստման եղանակը՝  խորը կաթսայի մեջ եռացնել ջուր, ապա կրակը մարմանդեցնել ու այդ ջրի մեջ դնել ուրիշ խորը ամանով վերահիշյալ բաղադրությամբ մասսան ու դանդաղ, համաչափ, զգույշ խառնել, մինչև այն լուծվի և դառնա համասեռ զանգված: Թողնել սառչի և լցնելով համապատասխան եզրագծող ամանի մեջ, օգտագործել: Գունավոր եզրագիծ ստանալու համար եփելիս խառնվում է հատուկ գունանյութ: Այն հիմնականում կիրառվում է սառը բատիկայի տեխնիկայով արվող աշխատանքների ժամանակ որպես գույնի տարածումը որոշակի պատկերի շրջանակներում սահմանափակող միջոց: Եզրագծելու համար օգտագործվել են պղնձային գրչանման գործիքներ փայտե ծայրերով, որը կոչվում է  canting (IPA: [tʃantiŋ] , երբեմն ուղղագրությունը ինչպես հին հոլանդական ուղղագրության tjanting:  Մինչ այսօր այն շատ փոփոխություններ չի կրել և մյուս բնագավառների նման նոր տեխնոլոգիական միջոցներով չի համալրվել. էլի մնում է նմանատիպ գործիքներով, ինքնաշեն տարբեր հորինվածքով ստեղծված սրվակներով, ապակյա սրվակներով իրագործվող՝ բնօրինակ- հին ավանդույթին մոտ:

  

• Տաք բատիկա-մաքուր, անխառնուրդ մոմը՝ պարաֆինը, այլումինե, թիթեղե տարրայի մեջ մարմանդ կրակին հալեցվում է և այդպես տաք-հալված վիճակում վրծնահարվածների ու տարածման միջոցով դրվում կտորին, որն էլ վարկենապես չորանում է: Տաք բատիկով շատ հետաքրքիր հնարքներ են բանեցվում. ասենք ամբողջ կտորը պատում են մոմով, վրան գունանյութ և սկսում ճմռթել կտորը, որի հետևանքով առաջանում են բազում ճաքեր, որոնց մեջ է լցվում գույնը: Ապա արդուկով և թերթերով հեռացնում են մոմե զանգվածը. արդյունքում շատ հետաքրքիր ճաքճքած էֆեկտներով նախշազարդ կտոր է ստացվում:

 

Մոմի հեռացումը կտորից- մոմերով եզրագծված կամ պատված աշխատանքը չորանալուց հետո հանվում է շրջանակից, արդուկի համար նախատեսված սեղանին փռում են թերթեր , վրան դնում աշխատանքը, ապա նորից վրան (մոմերով հատվածը) ծածկում թերթերով և տաք արդուկով արդուկում այնքան, մինչև մոմային զանգվածը ներծծվի թղթին: Ապա այդ մոմի յուղով պատված թղթերը փոխում նորով ու այս գործընթացն էնքան անգամ կրկնում, մինչև մոմային մասը լիարժեք դուրս գա կտորց և թղթերն արդուկելիս մնան նույնությամբ չոր:

Ապա աշխատանքը լվացվում է գոլ օճառաջրով, արվում եզրակարերը:

• Չոր բատիկ-այս տեսակ աշխատանքը նախատեսված է պինդ-հաստ նյութականություն ունեցող կտորների՝ (քաթան, ջինսե և այլ) համար: Օգտագործվում է բատիկի թանձր գունանյութ, առանց ջրով կամ այլ հեղուկ նյութով ջրիկացնելու, ավելի կոշտ վրձիններով: Հիմնականում այս տեսակ նկարազարդումով արված կտորները ծառայում են որպես բեմական դեկորացիաներ, վարագույրներ, շիրմա ծառայող դեկորներ և այլն:

Նորաձևության մեջ վերջին ժամանակներում այս արվեստի տեսակը շատ արդի է. բատիկայով նկարվում ու ոճավորվում են հիմնականում շարֆեր, սփռոցներ ու ամեն տեսակի հագուստ. սկսած տաբատից, վերնաշապիկ մինչև ամենաշքեղ զգեստներ, կոշիկներ, տարբեր աքսեսուարներ, բարձեր, վարագույրներ և այլն:

   

Ժամանակի ընթացքում այս տեխնիկային միացել են բազմաթիվ հնարքներ. աղով, շաքարավազով ստացվող էֆեկտներ, հանգույցի, քարկապների, եռման ջրում եփելու, պտուտակի և այլ միջոցով ստեղծվող աշխատանքներ:

   

 

Աշխատընթացի հիմնական անհրաժեշտ պարագաներ՝

1.Բատիկի եզրագծող նյութ  և կիրառման համապատասխան աման-գործիքներ

   

2.Բատիկի գունանյութեր-հնում այն ստացել են ծառի կեղևից, տերևներից, համեմունքներից և այլն, իսկ հիմա՝ հիմնական արհեստական ներկեր են:

3.Բատիկի գունաներկ՝ թանձր-չոր բատիկի և հաստ նյութականությամբ կտորների, ջինսի համար

4.Վրձիններ-բնական, փափուկ ծայրերով` սառը բատիկի համար և ավելի կոշտ՝ տաքի համար

5. Փայտե շրջանակ, որին կոճգամներով ամրացվում է բատիկին նախատեսված կտորը

Բատիկա հմտությամբ ուսումնական մեդիանյութեր

Բատիկա-Պտուտակների սկզբունքով ոճավորված շապիկներ

Սառը բատիկա-Երգող կակաչներ

Բատիկ շարֆ-Զատկական ոճավորում

Սառը բատիկա-Ձմեռային տեսիլ

Սառը Բատիկ-Թրաշուշաններ

Տեսանյութ-Բատիկա

Բատիկայի մասին մի քանի տեսանյութեր